بیت کوین به عنوان یکی از انقلابی‌ترین پدیده‌های دهه‌های گذشته توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. رشد‌های قیمتی شدید و غیرمتمرکز بودن از جمله مواردی هستند که موجب شده تا بیت کوین به یک پدیده متمایز بدل شود. از این رو توجه به منشأ و دلیل این تمایز و جذابیت می‌تواند قابل توجه باشد. تکنولوژی پشت پرده بیت کوین فناوری بلاکچین است. این فناوری موجب شده است تا بیت کوین موفق به انجام کارهایی شود که نمونه‌های قبلی از انجام آن باز مانده بودند. در این مطلب قصد داریم تا اشاره‌ای به فرق بلاکچین و بیت کوین داشته باشیم و این موضوع را به طور کامل بررسی کنیم؛ پس تا انتهای این مطلب همراه ایکس پِی باشید.

مفهوم کلی بلاکچین چیست؟

بلاکچین یک نوع دفتر کل توزیع شده است که انواع مختلفی از داده‌ها را ذخیره می‌کند. این فناوری به توانایی ثبت اطلاعات مختلف از تراکنش‌های رمزارزها گرفته تا امور مالی غیرمتمرکز مانند دیفای (DeFi) و مالکیت NFTها (توکن‌های غیرقابل تعویض) پرداخته است.

بلاکچین به عنوان یک دفتر کل توزیع شده عمل می‌کند، به این معنا که اطلاعات در چندین کامپیوتر یا گره مختلف در سرتاسر شبکه ذخیره می‌شوند. این گره‌ها به صورت مستقل و همتا به همتا نسبت به تأیید و ثبت تراکنش‌ها اقدام می‌کنند. این ویژگی موجب ایجاد امنیت در بلاکچین می‌شود. اطلاعات توسط این گره‌ها قبل از اضافه شدن به دفتر کل باید تأیید شوند. این موضوع به ایجاد امنیت در تراکنش‌ها کمک می‌کند و هرگونه تقلب یا تغییر در اطلاعات را دشوار می‌سازد.

بلاک چین در واقع به عنوان یک زنجیره از بلاک‌ها و داده‌ها شناخته می‌شود، هر بلاک داده‌های جدید را در خود نگه می‌دارد و به بلاک قبلی متصل است. هنگامی که داده‌های جدید اضافه می‌شوند، یک بلاک جدید ایجاد شده و به زنجیره اصلی اضافه خواهد شد. این اتفاق به اصطلاح «استخراج بلاک» نامیده می‌شود و نقش اصلی در ایجاد امنیت در بلاکچین را ایفا می‌کند. این فرآیند امنیتی بسیار دقیق و پیچیده است و تضمین معتبری برای تراکنش‌های ثبت شده در بلاکچین فراهم می‌کند.

تا اینجای کار حدوداً باید متوجه شده باشید که فرق بلاکچین و بیت کوین چیست. به طور کلی، بیت کوین یک ارز دیجیتال و بلاکچین یک تکنولوژی اطلاعاتی توزیع شده است. این دو در کنار یکدیگر در توسعه ارزهای رمزنگاری و نظام‌های مالی دیجیتال نقش بزرگی ایفا می‌کنند و امنیت و امکان انجام تراکنش‌های مالی را بدون واسطه‌های مرکزی تضمین خواهند کرد.

مفهوم کلی بیت کوین چیست؟

بیت کوین یک ارز دیجیتال است. به عبارت ساده‌تر، بیت کوین مانند پولی مجازی است که در دنیای دیجیتال و بدون وجود نقدی فیزیکی وجود دارد. قیمت بیت کوین کاملاً شفاف و مشخص بوده و این ارز برای انجام تراکنش‌های مالی بین افراد بدون نیاز به واسطه‌های مالی متمرکز مانند بانک‌ها طراحی شده است. یکی از ویژگی‌های برجسته بیت کوین، عدم وابستگی به هیچ دولت یا سازمان مرکزی است؛ به عبارت دیگر، کنترل یا مداخله در بیت کوین توسط افراد یا نهادها امکان‌پذیر نیست.

بیت کوین از تکنولوژی بلاکچین به عنوان زیربنا استفاده می‌کند. این تکنولوژی به افراد امکان می‌دهد تراکنش‌های مالی را بدون نیاز به واسطه‌های مالی متمرکز انجام دهند. برای تأیید و ثبت تراکنش‌ها، افرادی به نام «ماینرها» در شبکه بیت کوین وظیفه دارند. آن‌ها تراکنش‌ها را تأیید کرده و برای انجام این کار پاداش مالی از جنس بیت کوین دریافت می‌کنند.

بیت کوین در سال ۲۰۰۹ توسط یک توسعه‌دهنده ناشناس یا گروهی از توسعه‌دهندگان با نام «ساتوشی ناکاموتو» معرفی شد. از آن زمان، بیت کوین به عنوان یکی از مشهورترین و معتبرترین ارزهای رمزنگاری شناخته می‌شود و تأثیرگذاری آن در توسعه دیگر ارزهای دیجیتال نیز مشهود است. بیت کوین به عنوان یک ابزار انتقال پول بین افراد و یک ارز دیجیتال برای سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تفاوت بیت کوین و بلاکچین چیست؟

بلاکچین و بیت کوین دو مفهوم متفاوت هستند، اما به دلیل ارتباط تنگاتنگی که با یکدیگر دارند ممکن است برای برخی افراد گمراه کننده باشد. بلاکچین در واقع یک تکنولوژی است که زیربنای ارزهای دیجیتال از جمله بیت کوین را فراهم می‌کند؛ بنابراین، بیت کوین نمونه‌ای از نحوه استفاده از تکنولوژی بلاکچین است. در ادامه به فرق بلاکچین و بیت کوین می‌پردازیم:

بیت کوین یک ارز دیجیتال و بلاکچین یک دیتابیس توزیع شده است. بیت کوین به عنوان یک ارز دیجیتال و سیستم پرداخت الکترونیکی همتا به همتا عمل می‌کند. این به کاربران امکان می‌دهد تا پول را بین خود منتقل کنند، آن هم بدون نیاز به واسطه‌های مرکزی مانند بانک‌ها. در مقابل، بلاکچین یک دیتابیس توزیع شده و امن است که اطلاعات مختلف را ثبت می‌کند. بیت کوین توسط این بلاکچین به عنوان یکی از دارایی‌ها و کاربردهای مهم این تکنولوژی توسعه یافته است.

توسعه بیت کوین بر اساس بلاکچین صورت گرفته است. بیت کوین به عنوان اولین پروژه موفق بر پایه تکنولوژی بلاکچین ایجاد شد. بلاکچین به عنوان زیربنا و اصلی‌ترین اصل امنیتی بیت کوین عمل می‌کند و تمام تراکنش‌ها و بلاک‌های آن در زنجیره بلاکچین ثبت می‌شوند.

بیت کوین حفظ حریم خصوصی را ترویج می‌کند و تراکنش‌ها به صورت رمزگذاری شده و بدون نیاز به اطلاعات شخصی انجام می‌شوند. بلاکچین به عنوان یک تکنولوژی شفاف و توزیع شده عمل می‌کند و می‌تواند برای انتقال انواع داده‌ها و اطلاعات مالکیتی، از جمله اموال، استفاده شود. در برخی حوزه‌ها مثل بانکداری، بلاکچین ممکن است مجبور باشد تا قوانین سختی مانند شناسایی مشتری (KYC) را انجام دهد.

در نتیجه، بیت کوین و بلاکچین از لحاظ عملی متفاوت هستند. بیت کوین به عنوان یک ارز دیجیتال و سیستم پرداخت همتا به همتا و بلاکچین به عنوان زیربنای امنیتی برای این ارز دیجیتال عمل می‌کند و قابلیت انجام وظایف گوناگون دیگر را نیز دارد.

ویژگیهای های بلاکچین چیست؟

در این بخش می خواهیم به مزیت های بلاک چین بپردازیم که به شرح زیر است:

تغییرناپذیری

اولین ویژگی بلاکچین تغییرناپذیری آن است. تغییرناپذیری در واقعیت به معنای این است که بلاکچین یک شبکه دائمی و غیرقابل تغییر خواهد بود. تکنولوژی بلاکچین از طریق مجموعه‌ای از گره‌ها یا نودها عمل می‌کند. زمانی که یک تراکنش در بلاکچین ثبت شود، امکان تغییر یا حذف آن وجود ندارد. این ویژگی باعث می‌شود که بلاکچین به عنوان یک دفتر کل با امنیت بسیار بالا و اعتماد قوی شناخته شود.

سیستم توزیع شده

بلاکچین یک سیستم توزیع شده است که به تمام شرکت‌کنندگان در شبکه، یک نسخه از دفتر کل یا تاریخچه تراکنش‌ها را ارائه می‌دهد، این ویژگی به شفافیت کامل کمک می‌کند. هر دفتر کل شامل اطلاعات کامل در مورد تمام شرکت‌کنندگان در شبکه و تراکنش‌ها است. توزیع قدرت محاسباتی کامپیوترها نیز به بهبود کارایی بلاکچین کمک می‌کند.

سیستم غیرمتمرکز

به عنوان یک سیستم غیرمتمرکز، بلاکچین توسط هیچ سازمان یا نهاد مرکزی کنترل نمی‌شود. بلکه شامل یک شبکه از نودها (گره‌ها) است که با همکاری یکدیگر به تأیید صحت تراکنش‌ها می‌پردازند. هر نود یا گره دارای یک کپی کامل از دفتر کل است که به ایجاد شفافیت کمک می‌کند.

امنیت بسیار بالا

بلاکچین از امنیت بسیار بالایی برخوردار است. تمامی سوابق در آن به صورت جداگانه رمزگذاری می‌شوند و از رمزگذاری با استفاده از هش‌ها برای لایه اضافی از امنیت بهره می‌برد. به دلیل عدم وجود مرجع مرکزی در بلاکچین، تغییر یا دست‌کاری داده‌ها تقریباً غیرممکن است. اطلاعات در بلاکچین به صورت هش‌های رمزگذاری شده ذخیره می‌شوند و هر قطعه داده دارای یک هویت منحصر به فرد است. همچنین، هر بلاک حاوی یک هش منحصر به فرد برای خود و هش بلاک قبلی است. این ویژگی باعث می‌شود که بلاک‌ها به صورت متوالی با یکدیگر مرتبط باشند و تغییر یک بلاک بدون تغییر تمامی هش‌های قبلی غیرممکن باشد.

اجماع و توافق

یکی دیگر از ویژگی‌های بلاکچین، اجماع و توافق میان شرکت‌کنندگان در شبکه است. هنگامی که یک گره می‌خواهد یک بلاک جدید را به شبکه اضافه کند، باید توافق اکثریت دیگر گره‌ها را به دست آورد. این اجماع یک الگوریتم تصمیم‌گیری است که توسط گره‌های فعال در شبکه برای تصمیم‌گیری سریع و عادلانه استفاده می‌شود. گره‌ها ممکن است به یکدیگر اعتماد نداشته باشند، اما به الگوریتمی که در مرکز شبکه اجرا می‌شود اعتماد می‌کنند. هر بلاکچین باید دارای یک الگوریتم اجماع باشد و در غیر این صورت ارزش و اعتبار خود را از دست می‌دهد.

یکپارچگی و اتفاق آرا

یکپارچگی و اتفاق آرا نیز از ویژگی‌های بلاکچین است. وقتی یک گره می‌خواهد یک بلاک جدید را به شبکه اضافه کند، باید توافق اکثریت را به دست آورد. این ویژگی به صورت یکپارچه در فرآیند اجماع و توافق نقش مهمی ایفا می‌کند و جلوی تغییرات ناخواسته را می‌گیرد؛ به عبارت دیگر، تغییر در اطلاعات به تأیید اکثریت شرکت‌کنندگان در شبکه وابسته است و این تغییرات به یکپارچگی داده‌ها و اتفاق آرا منجر می‌شود.

فرق بلاکچین و بیت کوین از لحاظ مفهوم

فرق بلاکچین و بیت کوین از دو جهت مفهوم و کارایی قابل بررسی است. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد بلاکچین یک تکنولوژی برای ثبت داده‌ها به روشی رمزنگاری شده است که تغییر در داده‌های آن تقریباً غیرممکن خواهد بود. از سوی دیگر بیت کوین ارز دیجیتالی بوده بر پایه فناوری بلاکچین توسعه پیدا کرده است. در حقیقت مفهوم بیت کوین در سایه فناوری بلاکچین معنی پیدا می‌کند و بدون این مسئله بیت کوین کارایی نخواهد داشت.

فرق بلاکچین و بیت کوین از لحاظ کارایی

فرق بلاکچین و بیت کوین از نظر کارایی که دارند نیز قابل توجه است. با اینکه بیت کوین از فناوری بلاکچین جهت ادامه روند خود استفاده می‌کند، اما این دو تفاوت‌هایی دارند.

• بیت کوین به عنوان یک ارز دیجیتال به منظور انتقال پول بین کاربران در تمامی نقاط جهان به وجود آمده است؛ اما این در صورتی است که بلاکچین علاوه بر امکان ایجاد ارزهای دیجیتال، کاربردهای زیاد دیگری به عنوان یک پایگاه داده‌ غیرقابل نفوذ و دست‌کاری دارد.
• این دیتابیس به دلیل شفافیت بالا و عدم نیاز به یک سازمان و ارگان جهت مدیریت می‌تواند گزینه مناسبی برای انجام اموری باشد که شفافیت و صحت اطلاعات در آن اهمیت داشته و خطر تعارض منافع همواره تهدیدگر سلامت آن‌ها است.

محدودیت‌های بلاک چین

بلاکچین یک فناوری قدرتمند و نوآورانه است، اما همچنین با معایب خاص خود نیز همراه خواهد بود. در ادامه بحث فرق بلاکچین و بیت کوین به معایب اصلی بلاکچین اشاره خواهیم کرد:

1. کندی در اجرا: یک فرآیند معمولاً زمان‌بر و پر از انرژی به نام ماینینگ، برای تأیید تراکنش‌ها و اضافه کردن بلاک‌های جدید به زنجیره بلاکچین انجام می‌شود. این موضوع باعث تأخیر در انجام تراکنش‌ها خواهد شد و از لحاظ کارایی، بلاکچین در مقایسه با سیستم‌های پرداخت مانند کارت‌های اعتباری و سیستم‌های پرداخت موبایلی کندتر است.
2. مصرف انرژی: فرآیند ماینینگ که برای ایجاد و تأیید بلاک‌ها در بلاکچین استفاده می‌شود، نیاز به مقادیر زیادی انرژی دارد. این مصرف انرژی بالا نه تنها اثرات محیطی نامطلوبی دارد، بلکه همچنین هزینه‌های اقتصادی بالایی برای اپراتورهای ماینینگ به دنبال خواهد داشت.
3. قابلیت مقاومت در برابر حملات: بلاکچین با ویژگی تغییرناپذیری و امنیت بالا شناخته می‌شود؛ اما هیچ سیستمی کاملاً مقاوم در برابر حملات نیست. نباید یک کنترل, اکثریت توان یک شبکه بلاکچین را از آن خود کند، زیرا این امر می‌تواند امنیت شبکه را تحت تاثیر قرار دهد.
4. مشکلات مقیاس‌پذیری: تاکنون، برخی از شبکه‌های بلاکچین مشکلات مقیاس‌پذیری را تجربه کرده‌اند. زمانی که تعداد کاربران و تراکنش‌ها افزایش می‌یابد، شبکه ممکن است با مشکلات عملکردی مواجه شود.
5. عدم حمایت قانونی: در بسیاری از کشورها، وضعیت قانونی بلاکچین و ارزهای رمزنگاری به خوبی تعیین نشده یا ممکن است در آینده تغییر کند. این عدم وضوح قانونی ممکن است برای کسب‌وکارها و شرکت‌ها که با این تکنولوژی کار می‌کنند، مسائل حقوقی و مالی ایجاد کند.
6. فراموشی کلیدها: اگر کاربران کلیدهای خصوصی خود را از دست بدهند یا فراموش کنند، امکان دسترسی به دارایی‌های خود در شبکه بلاکچین را از دست خواهند داد. این مشکل می‌تواند به از دست دادن دارایی‌ها منجر شود و برگشت ناممکن باشد.
7. مشکلات حریم خصوصی: بلاکچین شامل دفتر کل عمومی‌ است که تمام تراکنش‌ها در آن ثبت می‌شوند. این امر به معنای عدم حفظ حریم خصوصی کامل است، زیرا تراکنش‌ها برای همه قابل مشاهده هستند. اگرچه برخی از بلاکچین‌ها تلاش می‌کنند حریم خصوصی بیشتری را فراهم کنند، اما این مسئله هنوز یک چالش است.
8. تصمیم‌گیری در مواجهه با مشکلات: اگر تراکنشی اشتباه یا نادرست انجام شود، تصمیم‌گیری در مورد بازپرداخت یا اصلاح مشکل می‌تواند پیچیده باشد. برخی بلاکچین‌ها قوانینی برای این موارد تعیین کرده‌اند، اما همچنان تصمیم‌گیری در مواجهه با این چالش‌ها مشکلاتی را به همراه دارد.
9. وابستگی به اینترنت: برای دسترسی به بلاکچین و انجام تراکنش‌ها، ارتباط به اینترنت ضروری است. این وابستگی به اینترنت ممکن است برای مناطقی که با مشکلات اتصال اینترنتی روبه‌رو هستند، یک مشکل باشد.

کلام پایانی

بلاکچین و بیت کوین دو پدیده در هم تنیده هستند که مفهوم بسیار نزدیکی را دنبال می‌کنند. به همین دلیل بسیاری از افراد این دو پدیده را موضوعی یکسان در نظر می‌گیرند؛ در حالی که این دو مفهوم، مفاهیم کاملاً متفاوتی دارند. در این مطلب به فرق بلاکچین و بیت کوین اشاره کردیم و هر کدام از این موارد را مورد بررسی قرار دادیم. بی‌شک بیت کوین یکی از مثال‌های موفق در مورد کاربردهای فناوری بلاکچین است که امروزه شاهد درخشش آن هستیم. در هر صورت این فناوری پتانسیل‌های زیادی دارد و ممکن است در ادامه شاهد تکامل و ارائه ابزارها و مفاهیم جدید در این مورد باشیم.

سوالات متداول

بیت کوین چیست؟

بیت کوین یک ارز دیجیتال و سیستم مالی همتا به همتا است که امکان انتقال پول بین دو شخص در هر نقطه‌ای از دنیا بدون نیاز به وجود واسطه را مهیا می‌کند.

بلاکچین چیست؟

بلاکچین یک نوع دفتر کل توزیع شده است که انواع مختلفی از داده‌ها را ذخیره می‌کند. این فناوری به توانایی ثبت اطلاعات مختلف از تراکنش‌های رمزارزها گرفته تا امور مالی غیرمتمرکز مانند دیفای (DeFi) و مالکیت NFTها پرداخته است.

چه تفاوتی میان بیت کوین و بلاکچین وجود دارد؟

بیت کوین یک ارز دیجیتال بوده، در حالی که بلاکچین یک فناوری است که بیت کوین بر پایه آن توسعه پیدا خواهد کرد؛ اما بلاکچین می‌تواند کاربردهای دیگر به عنوان یک پایگاه داده به غیر از این موضوع هم داشته باشد.