با شکوفا شدن صنعت و سیستم بانکداری همه دولت‌ها، نهاد‌ها و مردم برای انجام امور خود به این سیستم وابسته شده‌اند. در حقیقت تصور سیستم داد و ستد، بیمه، مالیات، وام دهی، سود مشارکت و… همگی به سیستم‌های متمرکز بانکداری وابسته هستند و تصور انجام این امور بدون وجود سیستم امور مالی متمرکز غیرممکن است. اما دیفای به لطف بلاکچین اینجاست تا تمام تصورات را برهم بزند و عصر جدیدی از امور مالی غیر متمرکز را ایجاد کند. شاید برای شما هم این سؤال پیش آمده باشد که دیفای چیست. در ادامه همراه ما باشید تا بیشتر با دیفای آشنا شوید.
دیفای (DeFi) یا امور مالی غیر متمرکز چیست؟
دیفای مخفف Decentralized Finance به معنای انجام امور مالی غیر متمرکز و بدون نیاز به حدواسط است. در حقیقت پروژه دیفای آمده است تا امور مالی مهمی مثل پرداخت مالیات، پرداخت اقساط، انجام معاملات و تقریبا هر آنچه که در یک سیستم مالی می‌توانید تصور کنید به صورت غیر متمرکز یعنی بدون نیاز به واسطه و نهادهای متمرکز مثل بانک‌ها انجام دهد.
به عبارتی دیگر دیفای با نوید ارائه یک مجموعه عظیم خدمات مالی متن باز که بسیار شفاف عمل می‌کند و برای همه قابل دسترس است و از طرفی نیاز به مجوزی ندارد و تمامی واسطه‌های متمرکز را حذف می‌کند، ارتباط خود را توسط برنامه‌های غیر متمرکز یا همان Dappها برقرار کند.
دیفای چه مزایایی دارد؟
اگر از اصول ابتدایی بلاکچین آگاهی مختصری داشته باشید می‌دانید که داده‌های ذخیره شده روی بلاکچین بین تمامی افراد متصل به شبکه پخش می‌شود. همین موضوع احتمال دستکاری، سانسور و یا خرابکاری را به حداقل ممکن می‌رساند و چون همه چیز بر همگان عیان است احتمال سرقت و فساد به حداقل ممکن می‌رسد. از آنجایی که در برنامه دیفای هیچ واسطه‌ای وجود ندارد کد‌های برنامه نویسی وظیفه حل و فصل اختلافات احتمالی را برعهده دارند و کاربران تماما اختیار کنترل را روی دارایی‌های خود دارند.
حذف شدن واسطه‌های مالی هزینه‌های ایجاد شده را به حداقل حد ممکن می‌رساند و آسیب‌پذیری سیستم مالی را بسیار کم می‌کند. همچنین حداقل روی کاغذ در اکوسیستم دیفای کسی توانایی مصادره، نظارت و جلوگیری از انجام تراکنش‌های شما را ندارد. همچنین دیفای محدودیتی برای استفاده افراد از سیستم امور مالی غیر متمرکز ارائه شده قائل نیست و تقریبا همگان امکان استفاده از این سیستم را دارند. این در حالی است که افراد زیادی به دلایل گوناگون از دسترسی کامل به امور مالی متمرکز منع می‌شوند.
دیفای چه کاربردهایی دارد
به طور کلی دیفای در سه حوزه محبوب خدمات خود را ارائه می‌کند اما این امکان برای این اکوسیستم وجود دارد تا در اکثر بخش‌های سیستم مالی خدمت رسانی کند. این سه حوزه به دریافت وام و وام‌دهی، صرافی‌های غیرمتمرکز و خدمات پولی و بانکی تقسیم می‌شود.
چون حوزه اصلی فعالیت دیفای ارائه خدمات حول محور پولی و بانکی است بدیهی است که در دیفای این خدمات به صورت عالی در دسترس باشند. به دلیل تمرکز زدایی و حذف شدن واسطه‌ها از سیستم‌های مالی در دیفای خدمات اعتباری و بیمه با دقت بالا‌تری ارائه می‌شوند. به طور مثال ریسک نقض بیمه‌نامه کمتر می‌شود و هزینه بیمه‌نامه کمتر خواهد شد. در مورد فرآیند‌های ثبت رهن و وثیقه که در سیستم‌های کنونی بسیاری زمان‌بر و هزینه‌بر است در اکوسیستم دیفای هزینه‌های حقوقی و پذیره نویسی بسیار کاهش پیدا می‌کند.
یکی دیگر از خدمات این سیستم نیز می‌تواند صدور استیبل کوین‌ها باشد (استیبل کوین به ارزهای دیجیتالی گفته می‌شود که همواره ارزش ثابتی دارند). با رونق گرفتن همه روزه ارزهای دیجیتال صدور استیبل کوین‌هایی که مثل تتر ارزش ثابت داشته باشند و همچنین غیرمتمرکز باشند می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد. چنانچه قصد خرید استیبل کوین‌هایی نظیر تتر را داشته باشید، می‌توانید از صفحه خرید تتر در فروشگاه ایکس پِی اکسچنج، برای مشاهده قیمت لحظه‌ای و خرید این رمزارز پرطرفدار اقدام کنید. پیشنهاد می کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله استیبل کوین چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟ را مطالعه کنید.
سیستم‌های وام دهی نیز یکی از محبوب‌ترین کاربردهای دیفای هستند. از مزیت‌های سیستم وام‌دهی غیر متمرکز نسبت به سیستم‌های متمرکز مرسوم می‌توان به وثیقه گذاری با دارایی‌های دیجیتال، پرداخت‌های فوری و عدم نیاز به چک‌های اعتباری اشاره کرد. در سیستم دیفای افراد و نهادهای تامین کننده نقدینگی در ازای قرار دادن دارایی‌های خود سود دریافت می‌کنند و سایر افراد از نقدینگی آن‌ها برای دریافت وام استفاده می‌کنند.
صرافی‌های غیر متمرکز ارزهای دیجیتال نیز تاثیر بسیار زیادی در بازار کریپوتو خواهند داشت. از آن‌جا که سازمان‌های متمرکز دیگر توان کنترلی روی این صرافی‌ها نخواهند داشت کارمزد و هزینه معاملات بسیار پایین خواهد آمد و ریسک مشکلاتی مثل مسئله‌ای که صرافی متمرکز بایننس به دلیل تحریم‌های آمریکا با سرمایه گذاران ایرانی داشت بسیار پایین خواهد بود (حدود ماه مهر سال ۱۴۰۰ بایننس اعلام کرد که از این پس فعالیت کاربران در این صرافی تنها با احراز هویت امکان‌پذیر است و از طرفی کشور‌هایی که تحت تحریم‌های آمریکا هستند طبیعتا قادر به ادامه همکاری با این صرافی نخواهند بود). در حقیقت در صرافی‌های غیر متمرکز معاملات به صورت مستقیم از کیف پول‌های شخصی معامله‌گران انجام خواهد شد و این عمل کاملا بدون واسطه انجام خواهد شد و دولت‌ها توانایی در قانون گذاری برای این صرافی‌ها ندارند.
کلام آخر
بلاکچین‌های میزبان قرارداد‌های هوشمند می‌توانند بستری برای حوزه امور مالی غیر متمرکز باشند. بلاکچین اتریوم معتبرترین و بزرگترین بلاکچینی است که می‌تواند میزبان دیفای باشد، اما این سیستم غیر متمرکز مالی با چالش‌هایی نیز روبروست. یکی از چالش‌های پیش رو، سرعت کمتر بلاکچین‌ها در مقایسه با سیستم‌های متمرکز است. برای مثال بزرگترین میزبان پرو‌ژه‌های دیفای، یعنی اتریوم تنها می‌تواند در هر ثانیه ۱۴ تراکنش را تجزیه و تحلیل کند. همچنین به دلیل حذف سیستم‌های واسطه و بانک‌ها مسئولیت تمامی کار‌ها بر عهده‌ی خود کاربر است. در بلاکچین‌های باز هویت تنها با کلید خصوصی (Private key) قابل تعیین است و در صورت مفقود شدن آن دسترسی به دارایی‌ها تقریبا غیر ممکن خواهد بود و همچنین اگر تراکنشی به اشتباه انجام شود کاملا غیرقابل بازگشت است.
تجربه بد کاربری و رابط کاربری ضعیف نسبت به سیستم‌های متمرکز نیز یکی دیگر از مشکلات این سیستم است و در صورت سهولت استفاده کاربران و کم شدن پیچیدگی‌های موجود برای کاربران عادی در این سیستم روند توسعه این پلتفرم با افزایش مراجعان تسریع خواهد شد.
